Bihevrebûna ewleh li Swîsreyê
Bixêrhatin!
Di Destûra Bingehîn a Federal a Swîsreyê de rêbazên herî girîng ên ji bo jiyana bi hev re ya li Swîsreyê hene. Destûra Bingehîn di ser hemû qanûnên din re derdikeve pêş. Tu qanûneke din nikare destûrê binpê bike.
Hemû mirovên li Swîsreyê xwedî maf û erk in ku bi Destûra Bingehîn a Federal a Swîsre û qanûnê ji wan re hatiye dayîn. Ev bêyî ku baweriyên kesekî (mînak siyasî, olî an civakî) derbas bibin.
Mafên herî girîng di Destûra Bingehîn a Federal de hatine destnîşankirin.
Ji bo her kesî xalên jêrîn giring in.
- Hemû mirov li pêşberî qanûnê wekhev in. Cudakarî û nijadperestî qedexe ye.
- Jin û mêr xwedî mafên wekhev in û mafê wan heye ku jiyana xwe bi destê
xwe diyar bikin. - Her kes azad e ku fikra xwe bêje heta ku heqaret û tehdîd li kesên din neke
û tundûtûjiyê li kesên din neke. - Hemû kes azad in ku ol û baweriyên xwe bi awayekî aştiyane pêk bînin.
Polîs di jiyana rojane de
Swîsre welatekî ewle ye. Lê li vir sûc jî tên kirin. Di nav tiştên din de
- li cihên giştî, wek nimûne li park û xwaringehan, li trênan, otobusan
an li stasyonên trênê, - li hawîrdora xwe, bo nimûne li malê, li dibistanê an li ser kar, an
- li ser Înternetê.
Li Swîsreyê peywira polîsan heye ku her kesî biparêzin. Ew qanûnan pêk tînin û sûcên sûcdar dişopînin.
Polîs li cem we ye. Heke hûn bûne qurbanî an şahidê sûcekî rapor bikin. Di rewşa xetereyê de, tavilê telefonê 117 bikin.

Kontrolên polîsan
Polîs ewlekarî û nîzama gel diparêze. Ji bo vê yekê, dibe ku kontrola nasnameyan were kirin. Di dema kontrolê de rêzgirtina hevdu girîng e. Ev rewş rehet dike û dihêle ku kontrola polîs bi rihetî were kirin.
Heke hûn hatine kontrolkirin, divê hûn nasnameyê nîşan bidin an jî destûrê bidin ku nasnameya we bi rengekî din were verastkirin.
Ji bo her kesî xalên jêrîn giring in.
- Telîmatên polîsan bişopînin û bi awayekî dostane tevbigerin. Heke hûn pirsek an rêwerzekê fêm nakin, bibêjin: «Ich verstehe Sie nicht (Ez te fêm nakim.)»
- Destên xwe her dem xuya bikin û destê xwe nedin polîsan.
- Di derbarê nav û navnîşana xwe de dayîna agahiyên derewîn sûc e.
- Mafê polîs heye ku ji bo lêkolînên din we bigihîne navenda polîsan.
- Ji bo vekolîn an pêşîlêgirtina sûcekî muhtemel, dibe ku polîs cil, çente û tiştên we yên din bigerin.
Divê polîs jî li gorî rêgezan tevbigerin û li gorî wê tevbigerin.
- Ji bo kontrolkirina nasnameyê divê sedemek (delîlên berbiçav) hebe.
Wek qaîde divê polîs sedema rawestandina we diyar bike. - Cilûbergên polîsan wekî nasname tê hesibandin. Ger polîs bi cil û bergên sivîl derkevin, divê bi nîşandana nasnameya xwe ya polîs xwe bidin naskirin.
Heke hûn hest dikin ku di dema kontrolkirina polîs de neqanûnî li we hatiye kirin, navê efserê polîs bipirsin û roj, dem û cih binivîsin. Bûyerê ji ofîsa gilî û gazinan ya hêzên polîs yên pêwendîdar re ragihînin.

Help and advice
Emergency assistance (free numbers 24 hours a day)
Die Dargebotene Hand – anonymous help for adults | Tel. 143
Pro Juventute – anonymous help for children and teenagers | Tel. 147
General and legal advice
Swiss refugee council | Tel. 031 370 75 75
Frabina – counselling for binational couples and families | Tel. 031 381 27 01
Advice in cases of domestic and sexual violence
Forced Marriage Service | Tel. 0800 800 007 (in German, French and Italian)
Professional association of counselling against violence – Help for perpetrators of violence (in German and French)
National competence centre for violence-free ageing | Tel. 0848 00 13 13 (in German, French and Italian)
Radicalisation and extremism
Contact points Radicalisation and extremism
Racism / Discrimination
LGBTIQ-Helpline | Tel. 0800 133 133
Counselling network for victims of racism (in German, French and Italian)
Reporting plateform for Online Racist Hate Speech
Foundation against racism and anti-Semitism (in German and French)